Zbiory upraw to czas dużej mobilizacji sił i sprzętu. W szczególności mobilizacji kombajnów, które od wielu lat ułatwiają rolnikom ciężką pracę podczas żniw. Dlatego postanowiliśmy zebrać dla Was najważniejsze informacje dotyczące kombajnów. Z tego tekstu dowiecie się, m.in. jak powstały kombajny i dlaczego mówimy na nie czasami „bizon”. Napiszemy także, kiedy opłaca się zakupić bizon na własny użytek.
Czym jest bizon?
Kombajn zbożowy to wielofunkcyjne urządzenie używane na polach uprawnych podczas zbioru zbóż. Potoczna nazwa bizon, ma swoje źródło w nazwie polskiego przedsiębiorstwa produkującego kombajny w latach 1970 – 2004. Takie modele, jak Super Bizon Z056 lub Z050 sprawiły, że stał się on kultową maszyną w polskiej historii motoryzacji. Ostatni model Bizon Rekord Z058 został wyprodukowany w 2004 r. Dlatego w Polsce do tej pory używa się zamiennie słów kombajn/bizon.
Pierwszy kombajn zbożowy powstał już w XIX w. w Szkocji. W maszynie użyto po raz pierwszy zespołu noży do cięcia roślin, który de facto jest wykorzystywany w kombajnach do dnia dzisiejszego w nieco nowocześniejszej formie. Pierwsze kombajny były ciągnięte przez woły, muły i konie. Wykorzystywano je w gospodarstwach zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. W latach 30. XX w. kombajn zbożowy był już w stanie ściąć 20 ha zboża w ciągu jednego dnia.
Kombajn/bizon od tej pory sporo ewaluował. Konie i woły zastąpił silnik spalinowy, a operator maszyny posiada wygodną i bezpieczną kabinę. Dodatkowo kombajn jest w stanie nie tylko ścinać zboże, ale także go młócić. Dzięki temu urządzeniu czas konieczny na żniwa został skrócony do absolutnego minimum.
Rodzaje kombajnów
Mówiąc o kombajnie, najczęściej myślimy o kombajnie zbożowym. Jednak na polskich polach uprawnych możemy spotkać o wiele więcej rodzajów bizonów, o których istnieniu mało kto wie, poza wyspecjalizowanymi gospodarstwami rolnymi.
Dość popularny kombajn/bizon do ziemniaków pomaga w ich zbiorach na dużych obszarach. Ten rodzaj kombajnu jest przystosowany do wykopywania ich z redlin oraz oddzielania od łętów. Dzięki czemu zbieranie ziemniaków na dużych obszarach jest szybsze i bardziej efektywne. Innym rodzajem kombajnów spotykanych na polach uprawnych są te zaprojektowane do zbioru buraków. Maszyna oddziela je od liści, wykopuje, a następnie oczyszcza i zbiera do zasobnika, w który jest wyposażona.
Na rynku maszyn rolniczym możemy także zakupić kombajn/bizon do roślin sadowniczych, a nawet warzyw. Być może trudno sobie to wyobrazić, ale kombajnem można dokonywać zbioru marchewek, ogórków, a nawet malin! Istnieją także kombajny do zbioru wiśni, a także do siania i sadzenia niektórych roślin uprawnych. Istnieje również grupa kombajnów, które są wykorzystywane do zabiegów agrotechnicznych, np. zbierania kamieni z pól lub wybierania ich z gleby.
Jak działa kombajn?
Elementem kluczowym bizonu jest zespół żniwny, którego zadaniem jest nabieranie kłosów do maszyny. Profesjonalna nazwa tej części kombajnu to heder, który składa się z kilku elementów. Jednym z nich są motowidły, zwane też nagarniaczami. Ich głównym zadaniem jest pochylanie zbóż w kierunku kombajnu.
Kolejnym zewnętrznym elementem kombajnu jest kosa, która składa się z wielu noży lub ostrzy, które bardzo szybko się poruszają. To właśnie ostrza kosy umieszczone między bagnetami odpowiadają za ścinanie kłosów zboża. Ścięte rośliny są następnie transportowane ślimakiem do wnętrza kombajnu.
Następnie ścięte kłosy wędrują przez podajnik pochyły do zespołu młócącego, który oddziela ziarna od kłosów. Ziarna następnie trafiają do zbiornika, a kłosy pozbawione ziaren do sieczkarni. To oczywiście bardzo uproszczony sposób działania kombajnu, ponieważ każdy producent stosuje nieco odmienny mechanizm zbioru i młócenia zbóż.
Kiedy warto kupić kombajn?
Większość rolników do corocznych zbiorów decyduje się na wynajem kombajnu od firm, które specjalizują się w wynajmie maszyn rolniczych. To rozwiązanie ma wiele zalet. Przede wszystkim rolnik nie musi szukać sposobu na sfinansowanie zakupu drogiej maszyny, do której kombajn z pewnością należny. W przypadku modelu, w którym rolnik wynajmuje sprzęt od firmy zewnętrznej, odchodzi również kwestia utrzymania sprzętu w dobrym stanie technicznym, co oznaczać może zakup części lub regularne wizyty w serwisie.
Do wad tego rozwiązania można z pewnością zaliczyć dostępność maszyny w oczekiwanym przez rolnika czasie. Niestety nawet wcześniejsza rezerwacja kombajnu nie gwarantuje, że pogoda pozwoli na wykonanie zaplanowanych prac. Rolnicy niekiedy decydują się również na wynajem maszyny z sąsiednich gospodarstw lub współdzielony zakup z innymi właścicielami gospodarstw rolnych. W takim razie, kiedy tak naprawdę będzie dobry moment na zakup własnego kombajnu?
Według obliczeń specjalistów zajmujących się opłacalnością rolnictwa, zakup własnego kombajnu jest opłacalny w przypadku gospodarstw rolnych, które posiadają przynajmniej 70 ha upraw. Nie oznacza to naturalnie, że mniejsze gospodarstwo nie powinno kupować kombajnu. Na decyzje o jego zakupie będą wpływać także inne czynniki, jak np. możliwość jego wypożyczania innym gospodarstwom lub chęć bycia niezależnym. Warto jednak podkreślić, że koszt zakupu nowego kombajnu to kwota sięgająca około 500 tys. zł. Na szczęście istnieje dość dobrze rozbudowany rynek kombajnów używanych, które można kupić w przedziale od 50 do 150 tys. zł.