Powszechny Spis Rolny jest doskonałym momentem do tego, aby pochylić się nad stanem polskiego rolnictwa. Sprawdzamy, jak na przełomie ostatniej dekady zmieniła się struktura gospodarstw rolnych i powierzchnia użytków rolnych. Sprawdzamy także, czy rolnicy chętnie ubezpieczają swoje uprawy i czym jest rolnictwo precyzyjne.
Co to jest rolnictwo?
Rolnictwo zaliczane jest do I sektora gospodarki narodowej oraz najważniejszym elementem gospodarki żywnościowej. Obejmuje zarówno uprawę roślin, jak i hodowlę zwierząt. Głównym celem rolnictwa jest wytwarzanie żywności. Co to jest rolnictwo polskie? Nasze rodzime rolnictwo niczym się pod względem definicji i celów nie różni w porównaniu z rolnictwem w innych krajach Unii Europejskiej lub na innych kontynentach. Poza produkowaniem żywności dla ludzi rolnictwo ma także na celu wytwarzanie pasz dla zwierząt oraz surowców dla przemysłu przetwórczego.
Produkcja rolna dzieli się na dwa sektory: hodowlę zwierząt oraz uprawę roślin. Hodowla zwierząt dostarcza nam mięso i nabiał, a także skóry i wełnę. Uprawa roślin natomiast zaspokaja zapotrzebowanie na warzywa, owoce oraz ziarna. Warto w tym miejscu dodać, że uprawa roślin obejmuje również kwiaty oraz drzewa owocowe i ozdobne.
Jaki jest stan polskiego rolnictwa?
Na podstawie Spisu Powszechnego w gospodarstwach rolnych możemy mieć pogląd na to, w jakim stanie jest polskie rolnictwo. Możemy obserwować, jak zmieni się np. powierzchnia użytków rolnych lub struktura hodowli zwierząt. Według danych ze spisu w ciągu ostatnich 10 lat powierzchnia gruntów rolnych w Polsce zmniejszyła się o blisko 200 tys. ha. Jeżeli analizujemy strukturę upraw, to 73% wszystkich użytków rolnych stanowią zasiewy, a 21,8% to użytki zielone. Z tych 73% zboża stanowią 70% upraw.
Pozostając przy strukturze uprawy, to w gospodarstwach rolnych w ciągu ostatnich 10 lat zmniejszył się procentowy udział w uprawach zbóż o 4,5%. Zmniejszyły się też uprawy ziemniaków o 1,5%, a zwiększyły uprawy buraka 0 0,3%.
W porównaniu do 2010 roku liczba gospodarstw rolnych w Polsce zmniejszyła się o 13%. Jeżeli chodzi o średnią powierzchnię gospodarstw to wzrosła ona z 9,80 ha do 11,1 ha. Warto także dodać, że wzrosła przy tym ogólna powierzchnia zasiewów.
Czego jeszcze możemy dowiedzieć się z Powszechnego Spisu Rolnego? Średnie gospodarstwa indywidualne posiadają ok 91% użytków rolnych. W polskim rolnictwie duży spadek zanotowano w hodowli świń. Pogłowie świń spadło w porównaniu z 2010 roku o 4 000 sztuk, co daje nam ok 26% spadek. Jeżeli chodzi ogólnie o hodowlę bydła, to liczba ta wzrosła o 10%.
Jeżeli chodzi o mechanizację rolnictwa, to w ostatnie dekadzie polscy rolnicy zanotowali zwiększenie liczby kombajnów zbożowych oraz 5% spadek opryskiwaczy.
Czym jest rolnictwo precyzyjne?
Rolnictwo precyzyjne można określić, jako wszelkie czynności mające na celu optymalizację działań związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Rolnictwem precyzyjnym będzie więc zastosowanie nowoczesnych technologii podczas uprawy i hodowli zwierząt. Dane dotyczące plonów są pobierane bezpośrednio z kombajnu zbożowego. Wszystkie zbierane informacje są następnie przechowywane i analizowane przez program komputerowy, który tworzy barwną mapę plonów.
Na podstawie powstałej mapy plonów możemy podejmować decyzje, które części plonów mają większy potencjał i to właśnie na nie aplikować większą ilość nawozów i środków ochrony roślin.
W ostatnich latach rolnicy w krajach europy zachodniej coraz chętniej korzystają ze sposobów mających na celu obniżenie kosztów związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i ekonomicznego wzrostu tych gospodarstw. W Polsce nadal większość rolników wybiera tradycyjne metody prowadzenia gospodarstw rolnych. Rolnictwo precyzyjne jest marginalizowane zwłaszcza wśród mniejszych posiadaczy upraw. Ma to związek z początkowymi inwestycjami, jakie rolnicy muszą ponieść, m.in. na wykonanie badań próbek gleby oraz opracowanie mapowania gleby.
Ubezpieczenie upraw rolnych
Czy polscy rolnicy chętnie ubezpieczają uprawy rolne? Według danych z 2019 roku zaledwie 12% polskich rolników zdecydowało się na ubezpieczenie swoich upraw. Przyczyną tego są wysokie stawki za ubezpieczenie. W 2020 roku maksymalna suma ubezpieczenia upraw kukurydzy wynosiła 5360 zł, a truskawek 50710 zł.
W związku z wysokimi kwotami ubezpieczeń od 2020 roku Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uruchomiło program dopłat do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. W 2022 roku dopłaty z budżetu państwa na ten cel też będą obowiązywać i mogą wynieść nawet 65% składki ubezpieczenia.
Czy rolnicy przekonają się do ubezpieczania swoich upraw? Trudno powiedzieć. Być może powtarzająca się z roku na rok klęska suszy spowoduje większe zainteresowanie tą formą zabezpieczenia. Choroby zwierząt, takie, jak np. afrykański pomór świń, również mogą przyczynić się do zabezpieczenia się rolników na przyszłość. Jeżeli jednak zasady ubezpieczeń nie będą przejrzyste, podobnie zresztą, jak warunki wypłat odszkodowań i szacowania szkód, to nie ma co liczyć na wyższy poziom ubezpieczeń upraw i hodowli wśród rolników.