Środki ochrony roślin są obecnie powszechnie wykorzystywane nie tylko w gospodarstwach rolniczych czy sadach, ale też przydomowych ogródkach. Skutecznie zabezpieczają rośliny przed uszkodzeniami i zapewniają obfite plony, jednocześnie nie wpływając negatywnie ani na ich jakość, ani na środowisko naturalne. Jakie wyróżniamy podstawowe rodzaje środków ochrony roślin i jak one działają?
Adiuwanty – środki pomocnicze
Adiuwant to specjalistyczna substancja pomocnicza, którą stosuje się przede wszystkim w celu zwiększenia skuteczności środków ochrony roślin. Jednocześnie pozwalają one na neutralizowanie wpływu innych czynników, które mogą zmniejszyć efektywność działania tych preparatów – od jakości wody, przez stan sprzętu przeznaczonego do oprysków, po warunki atmosferyczne. Podstawowy podział wyróżnia:
- adiuwanty modyfikujące – kondycjonują stan wody;
- adiuwanty aktywujące – ułatwiają przenikanie substancji do tkanki roślin.
Adiuwanty wzmacniają działanie środków chwastobójczych, mogą nieco je przyspieszyć, a także zapobiegają ich spłukiwaniu przez przelotne deszcze, ograniczając parowanie.
Środki chwastobójcze
Z chwastami walczą zarówno rolnicy na polach, jak i ogrodnicy czy działkowcy zajmujący się uprawą amatorsko. Odpowiednio dobrany, nowoczesny środek chwastobójczy pozwala jednak skutecznie i precyzyjnie zwalczać chwasty, bez szkody dla środowiska naturalnego. Herbicydy, jak inaczej określa się też chwastobójcze środki ochrony roślin, mogą działać na dwa sposoby:
- herbicydy kontaktowe nieselektywne – niszczą naziemną część rośliny, zwalczają chwasty od razu po zetknięciu się z nimi;
- herbicydy układowe selektywne – niszczą także system korzeniowy chwastów, dlatego zwykle stosuje się je jako nawozy chwastobójcze.
Fungicydy – preparaty grzybobójcze
Fungicydy to środki o działaniu grzybobójczym. Wykazują właściwości lecznicze, eliminując skupiska namnażających się grzybów, a także pomagają zapobiegać ich rozwojowi. Stosowane regularnie tworzą swoistą barierę obronną, ograniczając dostęp grzybów do wnętrza roślin oraz niszcząc strukturę komórkową ich zarodków. Fungicydy różnią się sposobem aplikacji oraz działaniem. Do wyboru są preparaty zwalczające ogniska grzybów wewnątrz rośliny, środki tworzące warstwę ochronną na powierzchni roślin oraz przeznaczone do stosowania na liściach.
Insektycydy – środki owadobójcze
Insektycydy to środki o właściwościach owadobójczych, które wspomagają walkę z insektami żerującymi na roślinach uprawnych, warzywniczych i sadowniczych. Choć ich podstawowe działanie to zwalczanie owadów, skutecznie ograniczają one również rozmnażanie się insektów, tym samym poprawiając jakość plonów. Insektycydy są zróżnicowane pod względem składu oraz sposobu wnikania. Co bardzo ważne, środki owadobójcze często mają okres karencji, który musi być bezwzględnie przestrzegany.
Nawozy dolistne i biostymulatory
Nawóz dolistny to środek ochrony roślin zawierający specjalną kompozycję substancji odżywczych. Nawozy dolistne dostępne są w formie proszku, granulatu lub płynu. Najczęściej są one przeznaczone do przygotowywania oprysków rożnych gatunków roślin uprawnych. Preparat wystarczy wymieszać z wodą we wskazanych przez producenta proporcjach, a następnie wykonać oprysk.
Biostymulatory natomiast są przeznaczone do stosowania zarówno dolistnego, jak i doglebowego. Biostymulatory wspomagają wzrost roślin, budują ich odporność na zmienne warunki atmosferyczne oraz wzmacniają system korzeniowy, którego zadaniem jest pobieranie z gleby niezbędnych składników odżywczych.
Regulatory wzrostu
Regulatory wzrostu zapewniają pełną kontrolę nad rozwojem roślin. Wpływają na przebieg zachodzących w nich procesów fizjologicznych, jednak dla zapewnienia bezpieczeństwa upraw, należy je dobierać niezwykle starannie. Regulatory wzrostu roślin mogą działać na różnych płaszczyznach – na przykład skracać źdźbła czy zmniejszając pędy bez ich przycinania, a ponadto wzmacniają uprawy, stymulują rozwój korzeni, uwydatniają krzewistość roślin oraz poprawiają proces fotosyntezy.
Zaprawy – ochrona roślin przed grzybami i drobnoustrojami
Zaprawy pomagają zabezpieczać ziarna przed rozwojem grzybów i szkodliwych drobnoustrojów, których działanie mogłoby spowolnić lub zahamować rozwój roślin. Zaprawy nasienne są dostępne pod różnymi postaciami – płynnej, w proszku lub w formie emulsji. Środki te kompleksowo zabezpieczają rośliny, wspierając ich wzrost oraz zapewniając ochronę przez patogenami, z którymi inne preparaty nie zawsze sobie radzą.