Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) to roślina o wielu obliczach. Często nazywa się ją „przyjaciółką pszczół”, ponieważ jest jedną z bardziej miododajnych roślin uprawianych w okolicy pasiek. Może być również uprawiana na nasiona, a wysoka zawartość substancji odżywczych sprawia, że jest chętnie stosowana jako zielony nawóz na przyoranie. Czym charakteryzuje się uprawa facelii błękitnej? Czy rzeczywiście warto ją uwzględnić w swoich planach wysiewu?
Facelia błękitna — wygląd
Facelia błękitna to gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych, choć wyglądem przypomina chwast. Czasami określa się ją mianem wiązanki wrotyczowej. Dorasta do wysokości około 60-90 cm. Gałązki rośliny pojawiają się już w dolnej części łodygi. Liście są pojedynczo lub podwójnie parzystosieczne i posiadają karbowane odcinki.
Na każdej gałązce znajdziemy łodyżki, na których rosną drobne kwiatki — fioletowe w górnej części i białe na dole. Jedna roślina ma od 5000 do 7000 kwiatów. Kwiaty przekształcają się w owoce w kształcie kokonu, które zawierają nasiona. Na gałązkach znajduje się 1-4 nasion, przy czym górne strąki z reguły zawierają mniej nasion. Niedojrzałe nasiono jest białe, z czasem zmienia kolor na pomarańczowy, dojrzałe nasiono jest ciemnobrązowe lub czarne.
Wymagania facelii błękitnej
Facelia błękitna jest łatwa w uprawie. Okres wegetacji tej rośliny trwa około 100 dni, w dodatku wykazuje ona dużą dynamikę wzrostu — wschodzi średnio po 8 dniach, a zakwita po 50 dniach od daty wysiewu. Facelia błękitna ma niewielkie wymagania, jeśli chodzi o uprawę — urośnie niemal na każdej, nawet ubogiej glebie. W początkowej fazie wzrostu wymaga wilgoci i ciepła, w dalszej fazie dobrze znosi okresowy brak wody czy chłód, a nawet przymrozki.
Ta cenna roślina miododajna, dzięki dużej dynamice wzrostu świetnie radzi sobie z chwastami. Krótki okres wegetacji umożliwia sianie jej bez odstępu przez kilka miesięcy.
Wysiew facelii w różnych terminach
Zaleca się sianie facelii w marcu (w łagodniejszym klimacie), gdy jest już wystarczająco dużo wilgoci w glebie (facelia dobrze czuje się w wilgotnych glebach). Wtedy chwasty jeszcze nie mają swojego okresu wzrostu, więc nie zakłócają rozwoju facelii. Termin wysiewu zwykle jednak uzależnia się od przeznaczenia rośliny:
-
rośliny na rabatę: koniec kwietnia i maj,
-
nasiona: marzec-kwiecień,
-
poplon na zielony nawóz: połowa lipca do połowy sierpnia.
Uprawa facelii błękitnej
Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) należy do roślin jednorocznych. Dobrze czuje się na suchych rabatach, a także wśród traw i roślin w skalnych ogródkach. Facelię zwykle sieje się wiosną, od lutego do maja, ale możemy wysiewać ją w innych miesiącach, jeśli pogoda sprzyja, a gleba jest odpowiednio przygotowana do siewu. Facelia rośnie w niemal każdej glebie i nie wymaga dodatkowego pielenia lub stosowania herbicydów, co nie jest pożądane przy produkcji miodu.
Phacelia tanacetifolia z powodzeniem może być uprawiana jako roślina wiosenna, ale także w siewie bocznym. W niektórych rejonach świata jest uprawiana głównie jako roślina ozima, ponieważ stosunkowo dobrze znosi mrozy i niskie temperatury (do -8°C).
Nasiona facelii błękitnej wysiewa się na głębokość od 1,5 do 2 cm, szeroko lub w rzędach w odstępach do 20 cm. Do siewu zwykle stosuje się nasiona w ilości 5 – 10 kg/ha, w zależności od terminu siewu i jakości przedsiewnego przygotowania gleby. Przy uprawie facelii na nawóz zielony wysiewa się nieco większe ilości nasion.
Jak pielęgnować facelię błękitną?
Facelia błękitna to roślina niewymagająca, która szybko rośnie i daje dużo masy zielonej. Roślina ta nie lubi suszy ani nadmiernej ilości wody. Co ciekawe, słabiej kwitnie na glebach żyznych.
Zastosowanie facelii błękitnej
Facelia jest rośliną motylkową, co oznacza, że na jej korzeniu rozwijają się bakterie będące w stanie wiązać pierwiastkowy azot z powietrza. Głęboko wnikający i gęsty korzeń (70 cm) wpływa na poprawę struktury gleby. Obumierając, pozostawia znaczne ilości materii organicznej i związanego azotu, co sprawia, że roślina ta nadaje się do ulepszania gleb słabych. Dodatkowo całą roślinę można przyorać pod koniec kwitnienia, dlatego nadaje się również na zielony nawóz.
Facelia błękitna jest rośliną uprawianą na paszę, a także na nawóz zielony. Jednak najbardziej znana jest jako jedna z najlepszych roślin miododajnych.
Facelia błękitna — cenna roślina miododajna
Facelia znajduje się na liście 20 kwiatów produkujących najwięcej pyłku dla pszczół miodnych i jest bardzo atrakcyjna dla owadów zapylających, w tym trzmieli i bzygów. Stanowi źródło wysokiej jakości nektaru i pyłku.
Facelia to roślina, której kwiaty dają wysokie zbiory nektaru. Szacuje się, że można zebrać 500 – 1000 kg z 1 ha uprawy, a różnica ta uzależniona jest od siewu, warunków pogodowych i długości dnia. Odmiana facelii błękitnej, Anabela, jest zwana często królową miododajnych roślin. Określenie to nie jest wcale przesadzone, skoro z 1 hektara roślin można uzyskać ponad 400 kg miodu. Miód faceliowy jest bardzo ceniony ze względu na swoje właściwości smakowe (jest delikatny, lekko kwaskowaty) i zdrowotne.