Kukurydza jest jedną z najpopularniejszych roślin uprawnych. Dostarcza skrobię, białka, minerały i duże ilości składników pokarmowych, w tym kwasów omega-3. Aby wykorzystać jej wysoki potencjał plonowania i zapewnić dostępność wszystkich pierwiastków, z których powstaną te wartościowe składniki odżywcze, ważne jest właściwie zbilansowane nawożenie. Wpływa ono nie tylko na ilość, ale też jakość zbiorów. Jak nawozić kukurydzę, aby była odporna na czynniki zewnętrzne i dawała wartościowe plony?
Jakie składniki pokarmowe potrzebne są do rozwoju kukurydzy?
Do prawidłowego rozwoju kukurydza potrzebuje zbilansowanego nawożenia. Zalecane dawki nawozów kompleksowych do nawożenia powinny wynikać z przewidywanych wyników plonu i jakości gleby pod kątem składników odżywczych.
Ilość kg/ha nawozu (składników pokarmowych) wylicza się na podstawie wyników próbek pobranych z gleby (zasobność gleby i jej odczyn). Dla rozwoju kukurydzy ważniejszy jest poziom zasobności gleby niż nawożenie jej na bieżąco. Do nawożenia zaleca się stosowanie stosunkowo nisko skoncentrowanych nawozów.
Przygotowanie do sezonu powinno się zacząć wiosną od ograniczania uprawek, co pozwoli ograniczyć chwasty. W tym okresie powinno się zastosować przedsiewne dawki nawozów.
Właściwe nawożenie kukurydzy gwarantuje nie tylko jej właściwy rozwój i owocowanie, ale również odporność na niedobory i niektóre czynniki zewnętrzne. Właściwie określone nawożenie magnezem zwiększa odporność kukurydzy na zmiany temperatury oraz niedobory wody.
Głównym zadaniem fosforu i potasu jest wpływanie na jakość rośliny i plonów (fosfor umożliwia właściwe odżywienie i rozwój, potas wpływa m.in. na wzrost i dojrzewanie). Jednak to azot najbardziej przyczynia się do wzrostu kukurydzy.
Nawóz azotowy — nawożenie kukurydzy azotem
Azot jest niezbędny do naziemnego wzrostu roślin i jest uważany za jeden z najważniejszych składników odżywczych w uprawie kukurydzy. Jest wykorzystywany do wytwarzania białek budujących materiał komórkowy i tkankę roślinną, wpływających na wzrost łodyg i liści.
Kukurydza wymaga azotu do produkcji aminokwasów, białka i chlorofilu, którego zbyt mała ilość wpływa na zmniejszenie potencjału plonowania. Uważa się, że azot jest najważniejszym czynnikiem decydującym o wzroście roślin i plonach spośród wszystkich głównych składników odżywczych.
Przy średnich potrzebach nawożenia azotem kukurydza pobiera około 30 kg N (azotu) na każdą tonę ziarna lub 38-50 kg N na każde 10 ton zielonki. Pobieranie azotu w początkowym okresie rozwoju kukurydzy jest niskie, rośnie począwszy od fazy 4-5 liścia. Wtedy należy zastosować pozostałą część nawozu azotowego — przed kwitnieniem do fazy wytwarzania kolb. W celu kontroli efektywności nawożenia kukurydzy azotem okresowo kontroluje się poziom pH gleby oraz ilość fosforu i potasu.
Nawożenie azotem kukurydza najlepiej przyswaja w formie nawozów wieloskładnikowych. W tym celu można użyć również m.in. saletry amonowej czy mocznika stosując 50% planowanej dawki (przedsiewnie). Początkowe powolne pobieranie azotu powoduje, że jest on dłużej dostępny.
W warunkach intensywnego nawożenia azotem (ponad 80 kg N/ha) może wystąpić nadmierny rozwój liści, co jest szkodliwe dla upraw, ze względu na obniżanie jakość korzeni, owoców lub kwiatów.
Nawożenie kukurydzy fosforem i potasem
Na zawiązywanie kolb kukurydzy, ich zaziarnienie i fazę wzrostu (tzw. nalewanie) ziarna największy wpływ ma dostępność w glebie fosforu i potasu. Ważne, aby nawożenie fosforem i potasem prowadzić od samego początku, by wcześnie było możliwe intensywne pobieranie tych pierwiastków.
Nawożenie potasem
Potas odgrywa ważną rolę w całym okresie wegetacji rośliny. Umożliwia jej rozwój mocnych, grubych łodyg, zdrowych korzeni i dużych, obfitych owoców. Rośliny wymagają większych ilości potasu niż jakiegokolwiek innego składnika odżywczego.
Potas jest związany z ruchem i retencją wody, dzięki czemu daje roślinie zdolność wytwarzania odporności na okresowe niedobory wody.
Dzięki potasowi możliwy jest ruch składników odżywczych i węglowodanów w tkance roślinnej. Stymuluje wczesny wzrost i przyspiesza dojrzewanie. Poza tym jest kluczowym składnikiem odżywczym chroniącym kukurydzę przed czynnikami stresogennymi, takimi jak zmiany temperatury, a także poprawia odporność na szkodniki i choroby. Potas jest niezbędny do rozwoju owoców, kwiatów i nasion.
1 t ziarna kukurydzy pobiera około 30 kg potasu.
Nawożenie fosforem
Fosfor jest głównym budulcem roślin. Pomaga kukurydzy transportować i przyswajać składniki odżywcze i jest głównym budulcem rośliny. Odpowiada za magazynowanie energii, która umożliwia transport składników odżywczych przez ściany komórkowe rośliny i ich przyswajanie. Właściwy poziom fosforu zapewnia uprawom kukurydzy pełny potencjał zdrowego rozwoju owoców, kwiatów i nasion. Fosfor pomaga w budowaniu witalności roślin i ma szczególne znaczenie w rozwoju silnych systemów korzeniowych, zapewniających lepszą odporność na choroby korzeni.
1 t ziarna kukurydzy pobiera przeciętnie 12 kg fosforu.
Koszenie kukurydzy na ziarno
Właściwy poziom fosforu zapewnia uprawom pełny potencjał zdrowego rozwoju owoców, kwiatów i nasion, co umożliwia koszenie kukurydzy na ziarno (wykonywany pod koniec lata). Fosfor pomaga w budowaniu witalności roślin i ma szczególne znaczenie w rozwoju silnych systemów korzeniowych, zapewniających lepszą odporność na choroby dotykające korzenie.