Kiszonka z kukurydzy odgrywa kluczową rolę w żywieniu bydła mlecznego i opasów jako główna pasza objętościowa. Jej jakość ma ogromne znaczenie dla efektywności produkcji zwierzęcej i wyników gospodarstwa rolnego. Warto zrozumieć, czym jest kiszonka z kukurydzy i jakie czynniki wpływają na jej jakość.
Czym jest kiszonka z kukurydzy?
Kiszonka z kukurydzy to produkt uzyskiwany poprzez proces kiszenia świeżego materiału roślinnego, głównie kukurydzy, w warunkach beztlenowych, przy udziale fermentacji bakterii kwasu mlekowego. Kluczowym elementem w produkcji wysokiej jakości kiszonki jest odpowiednie przygotowanie surowca oraz zachowanie właściwych warunków kiszenia.
Proces kiszenia jest istotny, ponieważ pozwala na zachowanie jakości kiszonki oraz zapobiega niepożądanemu rozwojowi mikroorganizmów, które mogą zepsuć paszę. Dlatego bardzo istotne jest dokładne ubicie świeżej masy roślinnej w silosie, co zapewnia właściwą fermentację.
Jak uzyskać kiszonkę najwyższej jakości?
Aby uzyskać kiszonkę z kukurydzy najwyższej jakości, istnieje kilka kluczowych czynników, które warto wziąć pod uwagę:
Wybór odpowiednich odmian kukurydzy: Jakość kiszonki zależy od jakości surowca, dlatego istotny jest dobór odpowiednich odmian kukurydzy. Odmiany o niskiej zawartości włókna, wysokim udziale cukru oraz odpowiedniej dojrzałości w momencie zbioru są preferowane.
Termin zbioru: Zbieranie kukurydzy na kiszonkę powinno odbywać się w fazie dojrzałości mlecznej ziarniaków. Istnieje linia mleczna w ziarniaku, która stanowi sygnał do rozpoczęcia zbioru. Zbyt duża zawartość suchej masy może obniżyć jakość kiszonki, dlatego ważne jest dostosowanie terminu zbioru do warunków pogodowych.
Rozdrobnienie surowca: Surowiec do produkcji paszy powinien być dokładnie rozdrobniony, a długość sieczki zwykle wynosi do 10 mm. Odpowiednie rozdrobnienie ułatwia ubijanie masy w silosie oraz proces kiszenia.
Zgniecenie ziarna: Zgniecenie ziarna kukurydzy jest istotne, ponieważ wpływa na strawność skrobi i dostępność składników pokarmowych dla bydła.
Wybór odmiany dostosowanej do regionu: Wybierając odmiany kukurydzy na kiszonkę, warto kierować się liczbą FAO, która pozwala dopasować odmianę do regionu uprawy i osiągnąć optymalną dojrzałość ziaren oraz zawartość suchej masy w momencie zbioru.
Najlepsze odmiany kukurydzy na kiszonkę
ES Skytower: Odmiana o wysokim potencjale plonowania, charakteryzująca się wysokimi roślinami osiągającymi nawet 4,5 metra. Doskonale nadaje się na kiszonkę z kukurydzy, a także na produkcję biogazu.
SM Bard: Odmiana FAO 250-260, znakomicie nadająca się na kiszonkę z kukurydzy. Oferuje wysoką strawność roślin i dobrą zdrowotność liści.
Leonido: Odmiana FAO 270 z hodowli Saatbau, doskonała na kiszonkę, biogaz i ziarno. Charakteryzuje się wysoką tolerancją na suszę i dobrą zdrowotnością roślin.
Goldnugget: Odmiana FAO 230-240, sprawdzająca się w produkcji kiszonki z kukurydzy. Oferuje wysoki potencjał plonowania i dobrą zdrowotność roślin.
SY Campona: Odmiana FAO 260 z hodowli Syngenta, idealna dla rolników posiadających hodowlę krów. Charakteryzuje się doskonałą strawnością włókna i zdrowotnością roślin.
Wybór odmiany na kiszonki, a liczba FAO
Liczba FAO to kluczowy wskaźnik w ocenie wczesności odmian kukurydzy. Jest to skala, która służy do klasyfikowania odmian na podstawie długości okresu wegetacji, czyli czasu od siewu do pełnej dojrzałości. Skala FAO jest używana na całym świecie i skupia się na dziewięciu grupach, oznaczanych trzema cyframi od 100 do 900.
Pierwsza cyfra w liczbie FAO informuje o podstawowej klasie wczesności danej odmiany kukurydzy. Druga cyfra określa grupę wczesności w ramach tej podstawowej klasy, a trzecia cyfra informuje o barwie ziarniaka, gdzie zero oraz cyfry parzyste oznaczają zabarwienie żółte, a cyfry nieparzyste – białe ziarniaki.
Im wyższa jest liczba FAO, tym odmiana jest późniejsza, co oznacza dłuższy okres wegetacji. Szacuje się, że każda klasa wczesności różni się około 10 dniem długości okresu wegetacyjnego. W praktyce, w Europie, najpóźniejsze odmiany zaliczane są do klasy FAO 700, a nawet odmiany o FAO 800-900 rzadko znajdują zastosowanie, zwłaszcza w krajach o klimacie umiarkowanym, takim jak Polska.
W Polsce stosuje się bardziej szczegółowy podział odmian kukurydzy na pięć grup w zależności od liczby FAO:
- Bardzo wczesne: FAO < 200
- Wczesne: FAO 200-220
- Średnio wczesne: FAO 230-240
- Średnio późne: FAO 250-290
- Późne: FAO ≥ 300
Rejonizacja uprawy kukurydzy w Polsce
Podział ten uwzględnia różne warunki klimatyczne w różnych regionach Polski. Istnieją trzy podstawowe rejestry uprawy kukurydzy w Polsce, a wybór odpowiedniej grupy FAO powinien być dostosowany do tych rejonów:
- Rejon I: Obejmuje Polskę Południowo-Wschodnią i Południowo-Zachodnią oraz część innych obszarów. Na tym terenie można wybierać odmiany o FAO do 280 na ziarno i CCM oraz do FAO 300 na kiszonkę.
- Rejon II: To środkowa część kraju, gdzie odmiany na ziarno i CCM nie powinny być późniejsze niż FAO 240, a kiszonkowe odmiany FAO 280.
- Rejon III: Obejmuje północną i podgórską część Polski. Na tym obszarze, ze względu na krótszy okres wegetacyjny, preferowane są odmiany o FAO do 200 na ziarno i CCM oraz do FAO 240 na kiszonkę.
Warto zaznaczyć, że rejon III może być czasem podzielony na rejon północny i podgórski, gdzie podział ten uwzględnia różnice klimatyczne. Wówczas rejon III obejmuje wyłącznie północ kraju, a tereny podgórskie stanowią rejon IV. W takim podziale, na ziarno i CCM w rejonie III stosuje się odmiany o FAO do 230, a na kiszonkę do FAO 250, podczas gdy w rejonie IV preferuje się odmiany o FAO do 200 na ziarno i CCM oraz do FAO 220 na kiszonkę.
Wybór odpowiedniej grupy FAO w zależności od rejonu jest kluczowy dla uzyskania najlepszych wyników w uprawie kukurydzy. Dostosowanie odmian do warunków klimatycznych regionu pozwoli na uzyskanie maksymalnych plonów i jakości paszy.