Chwasty jedno- i dwuliścienne w uprawach ozimych są niezwykle konkurencyjne – pobierają wodę, składniki odżywcze, a także blokują dostęp do światła, co skutecznie hamuje rozwój roślin uprawnych. Zaniedbanie ich usunięcia prowadzi do osłabienia zbóż, zmniejszenia plonów oraz niższej jakości ziaren. Dlatego skuteczne zarządzanie chwastami staje się priorytetem dla każdego, kto chce uzyskać wysokie plony. W niniejszym artykule omówimy najskuteczniejsze strategie zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych w zbożach ozimych. Przedstawimy zarówno metody chemiczne, jak i mechaniczne, a także zwrócimy uwagę na odpowiednie terminy wykonywania zabiegów.
Rodzaje chwastów w zbożach ozimych
Aby skutecznie walczyć z chwastami, kluczowe jest zrozumienie ich rodzajów. W uprawach zbóż ozimych najczęściej spotykamy chwasty jednoliścienne i dwuliścienne, które różnią się budową oraz wymagają odmiennego podejścia do zwalczania.
Chwasty jednoliścienne
Chwasty jednoliścienne to grupa roślin wytwarzających w trakcie kiełkowania tylko jeden liścień. Najczęściej spotykane w zbożach ozimych to:
- Miotła zbożowa – jest jednym z najczęstszych chwastów w zbożach. Charakteryzuje się szybkim wzrostem i dużą konkurencyjnością.
- Perz właściwy – chwast o rozbudowanym systemie korzeniowym, który łatwo rozprzestrzenia się po polu i jest trudny do wyeliminowania.
- Wiechlina roczna – często występuje w miejscach o intensywnym użytkowaniu rolnym, wpływając negatywnie na rozwój roślin uprawnych.
Chwasty dwuliścienne
Chwasty dwuliścienne to rośliny o bardziej złożonej budowie, posiadające dwa liście zarodkowe. Przykłady chwastów dwuliściennych w zbożach ozimych to:
- Mak polny – charakteryzuje się intensywnym czerwonym kolorem kwiatów i szybko rozmnaża się na polach uprawnych.
- Rumianek pospolity – pospolity chwast, który łatwo się rozsiewa i konkuruje z roślinami uprawnymi.
- Przytulia czepna – jest trudna do usunięcia i ma tendencję do szybkiego zarastania całych powierzchni upraw.
Kiedy najlepiej rozpocząć zwalczanie chwastów?
Skuteczność zwalczania chwastów w zbożach ozimych zależy nie tylko od wybranych metod, ale także od odpowiedniego momentu ich stosowania. Kluczowym elementem w ochronie zbóż jest śledzenie faz wzrostu roślin uprawnych oraz chwastów, aby zareagować we właściwym momencie.
Kluczowe momenty w cyklu wzrostu zbóż ozimych
Zboża ozime rozpoczynają wzrost tuż po wysiewie jesienią, a ich intensywny rozwój następuje wczesną wiosną. Aby nie dopuścić do dominacji chwastów, warto przeprowadzić monitorowanie upraw na etapie wczesnej wegetacji, zanim chwasty osiągną pełnię rozwoju.
Wczesne zwalczanie chwastów – tzw. zabiegi jesienne – to ważny element strategii ochronnej. Jesienią rośliny są młode i mniej konkurencyjne, co daje chwastom przewagę. Jeśli zwalczanie zostanie przeprowadzone zbyt późno, chwasty mogą już osłabić uprawy, ograniczając im dostęp do wody i składników odżywczych.
Znaczenie monitorowania wczesnego rozwoju chwastów – fazy BBCH
System BBCH to skala rozwoju roślin, która umożliwia określenie faz wzrostu roślin uprawnych oraz chwastów. Monitorowanie chwastów według tej skali pozwala rolnikom wybrać najodpowiedniejszy moment na zastosowanie herbicydów.
Na przykład, faza BBCH 11-13 (wzrost liści) u zbóż ozimych to moment, kiedy warto zastosować herbicydy selektywne, które działają skuteczniej na młode rośliny chwastów. W tym czasie chwasty jeszcze nie osiągnęły pełnej dojrzałości, więc zabiegi są bardziej efektywne i wymagają mniejszej ilości środków chemicznych.
Okna czasowe na najbardziej efektywne zabiegi
Najlepszy czas na zwalczanie chwastów to moment, gdy rośliny chwastów są w początkowych fazach wzrostu – zazwyczaj jesienią lub na początku wiosny. Jesienne zabiegi są szczególnie istotne dla chwastów jednoliściennych, które rozwijają się w niższych temperaturach, podczas gdy chwasty dwuliścienne często wymagają zwalczania na początku wiosny.
Regularne monitorowanie upraw i znajomość cykli rozwojowych chwastów pozwala dostosować zabiegi ochronne do bieżących potrzeb, co przekłada się na ich wyższą skuteczność i mniejsze obciążenie dla środowiska.
Jakie środki stosować na chwasty jedno- i dwuliścienne w zbożach ozimych?
Środki na chwasty jednoliścienne
- Herbicydy oparte na pinoksadenie – są skuteczne wobec miotły zbożowej oraz perzu właściwego, działając bezpośrednio na ich wzrost, co ogranicza ich dalszy rozwój. Pinoksaden jest stosowany w fazie wczesnej wegetacji, co pozwala na efektywną walkę z młodymi chwastami.
- Herbicydy zawierające flufenacet – doskonałe do zwalczania miotły zbożowej, które są wykorzystywane zarówno jesienią, jak i wczesną wiosną. Flufenacet działa skutecznie na chwasty jednoliścienne, a jednocześnie jest bezpieczny dla zbóż ozimych.
- Herbicydy z propizamidem – skuteczne na chwasty korzeniowe, takie jak perz, który ma rozbudowany system korzeniowy. Propizamid wnika głęboko do gleby, eliminując chwasty od korzeni, co zapobiega ich szybkiemu odrastaniu.
Środki na chwasty dwuliścienne
- Herbicydy oparte na florasulamie – florasulam działa systemicznie na chwasty dwuliścienne, hamując ich wzrost poprzez blokowanie procesu fotosyntezy. Jest stosowany głównie w fazie wczesnej wegetacji chwastów, co pozwala na ich efektywne wyeliminowanie.
- Herbicydy zawierające MCPA – MCPA jest skuteczny wobec szerokiego spektrum chwastów dwuliściennych, takich jak mak polny czy przytulia. Działa na chwasty poprzez hamowanie ich wzrostu oraz ograniczanie dostępu do składników odżywczych. Przykład takiego herbicydu to np. CHWASTOX TURBO 340 SL 5L – – czescirolnicze.eu
- Herbicydy z dikambą – dikamba to środek stosowany na chwasty odporniejsze, np. na przytulię czepną. Dikamba jest selektywna, działa na korzenie chwastów, co czyni ją skuteczną w przypadku chwastów o głębokim systemie korzeniowym.
Środki o szerokim spektrum działania (na chwasty jedno- i dwuliścienne)
Aby zminimalizować liczbę aplikacji herbicydów i zwiększyć efektywność zabiegów, rolnicy często sięgają po środki o szerokim spektrum działania, które są skuteczne wobec obu typów chwastów. Przykłady takich środków obejmują:
- Herbicydy oparte na połączeniu flufenacetu i metrybuzyny,
- Środki z diflufenikanem i izoproturonem.
Zwalczanie chwastów jedno- i dwuliściennych w zbożach ozimych wymaga starannego planowania i odpowiedniego doboru środków. Kluczowe jest przeprowadzenie jesiennych oprysków zaraz po siewie lub wschodach, z uwzględnieniem aktualnych warunków pogodowych oraz fazy rozwojowej roślin. Należy dokładnie zapoznać się z etykietami herbicydów, stosować się do podanych wskazówek, oraz nabywać preparaty tylko od sprawdzonych producentów.