Powolny wzrost roślin bardzo często jest przyczyną zaniepokojenia rolnika. Może to świadczyć o zwiększonym zapotrzebowaniu na substancje odżywcze, nieodpowiednich warunkach uprawy, ale również o zmęczeniu gleby. Aby do niego doszło, rośliny muszą nie otrzymywać przez dłuższy czas nawozów organicznych, które je odżywiają i wzbogacają podłoże o cenne witaminy i minerały.
Zjawisko zmęczenia gleby — na czym polega?
Zmęczenie gleby to nic innego jak spadek jej urodzajności oraz pogorszenie ogólnej kondycji. Może to prowadzić do częstych chorób sadzonek, zahamowania wzrostu, a nawet przedwczesnej śmierci. Nawozy organiczne, które powinniśmy stosować, ograniczają liczebność czynników chorobotwórczych, dzięki czemu możliwy jest bezproblemowy rozwój. Główną przyczyną zmęczenia gleby jest właśnie brak stosowania wspomnianych nawozów. Skutkuje to brakiem składników pokarmowych oraz substancji, które ochroniłyby roślinę przed szkodnikami.
W przypadku zmęczenia gleby nie pomoże niestety jej podlewanie oraz nawożenie. W tej sytuacji zdecydowanie łatwiejsza jest profilaktyka niż późniejsze uzupełnianie niedoborów. Najczęściej zjawisko to występuje w przypadku ciągłej uprawy tych samych roślin lub należących do tej samej rodziny botanicznej. W przypadku przydomowych ogródków na własny użytek rejestruje się spadek urodzajności gleby rzadziej, ponieważ jest większa różnorodność roślin.
Jakie są objawy zmęczenia gleby?
Jednym z objawów zjawiska jest obniżony stan sanitarny środowiska glebowego. Oznacza to, że cierpi ono na niedobory pierwiastków oraz składników odżywczych. Najczęściej występującym objawem jest po prostu zanik wzrostu rośliny, który z czasem, z powodu braku odpowiednich ilości nawozów organicznych, prowadzi do śmierci. Kiedy żyzność gleby jest pogorszona, wówczas z drzew przedwcześnie mogą opadać liście i owoce.
Zmęczenie gleby wyraźnie odbije się na ilości owoców i zniknie możliwość uzyskania dużych plonów. Krzewy owocowe staną się przerzedzone i zmniejszy się ich gęstość oraz elastyczność. Procesy biologiczne w glebach zmęczonych sprawiają, że są one bardziej podatne na choroby oraz szkodniki. Niektóre gatunki mogą być nieco bardziej wytrzymałe, jednak brak składników odżywczych prędzej czy później zbierze swoje żniwo.
Gleba zmęczona jest pozbawiona wszelkich organizmów żywych, w tym przypadku mamy na myśli np. dżdżownice. Podlewanie staje się nieefektywne, ponieważ woda zdecydowanie gorzej się wchłania.
Dlaczego dochodzi do tego zjawiska?
Zmęczenie gleby może występować zarówno wyjałowionych poprzez wyczerpanie mikroelementów oraz zachwianie równowagi, jak i na tych, na których nawożenie organiczne występuje zbyt często. Oddziaływanie nadmiaru substancji odżywczych niszczy równowagę i ma wpływ na wielkość plonu. Należy uważać również przy odmierzaniu dawek nawozów, ponieważ dostarczenie zbyt dużej ilości może negatywnie wpłynąć na uprawianą roślinę.
Czynnikiem, który najbardziej niszczy struktury gleby, są pasożyty, grzyby oraz szkodniki. Przekłada się to na późniejszą uprawę roślin, która nie daje takiego plonu, jakiego oczekujemy. Należy regularnie sprawdzać, czy składniki pokarmowe roślin są na optymalnym poziomie, który zapewnia im zdrowie i bezpieczeństwo.
Na występowanie i powstanie zmęczenia gleby ma również wpływ uprawianie bez przerwy roślin z tej samej rodziny czy gatunku. Możemy zaobserwować wówczas choroby gleby oraz zanik flory glebowej, która chroni przed powstawaniem infekcji.
W jaki sposób możemy przeciwdziałać zmęczeniu gleby?
Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście profilaktyka, czyli nawozy zielone, tzw. organiczne. Ich stosowanie zapewnia zachowanie prawidłowego poziomu składników odżywczych w glebie, dzięki czemu rośliny rosną bez zarzutu, a poszczególne gatunki plonują zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Jeśli systematycznie nawozimy rośliny, możemy być pewni, że zaowocuje to lepszym plonem i dobrą kondycją gleby.
Zachodzące w glebie procesy powinny wspomagać prawidłowy rozwój i zapewniać optymalne fizykochemiczne właściwości. Metody łagodzenia objawów zmęczenia są dosyć skomplikowane, ponieważ nie wystarczy samo podlewanie i nawożenie. W przypadku wyjałowionej gleby woda nie jest tak dobrze przyswajana, tak samo, jak witaminy i minerały z nawozów.
Na czym polega poprawienie właściwości fizykochemicznych gleby?
Aby zapobiegać zmęczeniu gleby, rośliny uprawiane na danym terenie powinny być co jakiś czas wymieniane na inne gatunki. Stosowanie płodozmianu daje korzyści w postaci żyznej gleby. Dodatkowo ważną rolę odgrywają nawozy bogate w substancje odżywcze, ponieważ stymulują rozwój pożytecznej mikroflory. Warto uprawiać swoje ziemie zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami agrotechniki.
Stosowanie środków ochrony roślin może okazać się skuteczną profilaktyką, która poradzi sobie z powstającym zmęczeniem gleby. W składzie chemicznym substancji powinno być jak najwięcej składników pochodzenia naturalnego, które mają większą skuteczność w porównaniu z syntetycznymi. W wyjałowionej glebie zaczyna gromadzić się wiele bakterii i grzybów, które mogą powodować choroby. Możemy ratować rośliny nawozami organicznymi, które głównie poprzez specyficzne oddziaływanie, przywracają glebę do stanu równowagi biologicznej.
Przed zakupem nawozu, warto dokonać szczegółowej analizy składu, która pozwoli stwierdzić, czy dany produkt jest bezpieczny dla naszych roślin. Prostymi sposobami przeciwdziałania wystąpieniu opisywanego zjawiska, możemy sprawić, że ziemia będzie żyzna i wyda satysfakcjonujący plon.