W nawożeniu azotem pszenicy ozimej „na kłos” kryje się tajemnica poprawy jakości ziarna, szczególnie zawartości białka i glutenu. Te parametry mają znaczący wpływ na ostateczną wartość ziarna w skupie, a także sprzyjają zwiększeniu plonu poprzez ulepszenie dorodności ziarna. Wartość tego zabiegu wykracza poza ilość, wpływając także na jakość, co sprawia, że jest to kluczowy moment w pielęgnacji pszenicy ozimej.
Azot na kłos – zabieg w trzech dawkach
Azot, podawany w odpowiednich dawkach, odgrywa kluczową rolę na każdym etapie rozwoju roślin. W praktyce rolniczej stosuje się go zazwyczaj w dwóch lub trzech dawkach, z uwzględnieniem odpowiedniego zbilansowania. Pszenica, podobnie jak inne zboża, absorbuje ponad 70% azotu od fazy strzelania w źdźbło do fazy rozpoczęcia kłoszenia. Trzecia dawka azotu powinna być dostosowana do przewidywanego plonu ziarna oraz ilości azotu uwalnianego z zasobów glebowych, co zależy od warunków atmosferycznych.
Trzecia dawka azotu – odpowiedni moment
Podanie trzeciej dawki azotu ma bezpośrednie przełożenie na wysokość plonów i zawartość białka, szczególnie w pszenicy. Ten krok nie wpływa znacząco na liczbę ziarniaków na metr kwadratowy, ale zapobiega nadmiernej redukcji kłosków i kwiatów, wpływając jednocześnie na budowę substancji zapasowych w ziarnie. Optymalny moment na podanie trzeciej dawki azotu to faza liścia flagowego, co zazwyczaj przypada na moment, gdy pszenica jest gotowa do tego zabiegu.
Nadmiar lub niedobór azotu – jak w pływa na pszenicę?
Trzecia dawka azotu jest nazywana dawką jakościową, co nie oznacza, że im więcej azotu, tym lepiej. Nadmiar może szkodzić zarówno ilości, jak i jakości ziarna. Niewłaściwie dobrana dawka azotu może zwiększyć koszty nawożenia i prowadzić do problemów, takich jak wyleganie roślin, zwiększona podatność na szkodniki i choroby.
Zbyt niska dawka jakościowa azotu również może negatywnie wpływać na dojrzewanie, zawartość białka, jakość glutenu oraz podatność na stresy abiotyczne. W przypadku pszenicy, która ma największe zapotrzebowanie na azot, kluczowe jest precyzyjne określenie ilości azotu, aby osiągnąć efektywne nawożenie i uniknąć nadmiaru.
Pszenica ozima – zapotrzebowanie na azot
Pszenica ozima wymaga znacznego zaopatrzenia w azot, który wpływa bezpośrednio na wielkość i jakość plonu. Zastosowanie trzeciej dawki azotu zaleca się zwłaszcza w uprawie odmian chlebowych przeznaczonych do przerobu technologicznego. Wielkość tej dawki zazwyczaj mieści się w zakresie od 30 do 40 kg N/ha, zależnie od warunków glebowych i fazy rozwojowej roślin. Efektywność tej dawki jest związana z warunkami pogodowymi, dlatego warto dostosować ją do wilgotności gleby.
Szybkodziałający azot lub mocznik dolistnie
Nawożenie trzeciej dawki azotu wymaga zastosowania odpowiedniego nawozu. Nawozy szybkodziałające, zawierające azot w formie saletrzanej, są zalecanym wyborem. W warunkach suszy, można również zastosować dolistne nawożenie mocznikiem, co może przyspieszyć działanie azotu. Ważne jest jednak, aby dobierać dawki z rozwagą, z uwzględnieniem zapotrzebowania roślin i warunków atmosferycznych.
Fungicydy na kłos w pszenicy – ochrona przed chorobami
Septorioza plew pszenicy to choroba, której objawy czasem mylą się z innymi chorobami, takimi jak septorioza paskowana liści, fuzarioza liści czy brunatna plamistość liści zbóż. Jeżeli infekcje górnych liści nie są widoczne, skutecznym preparatem do ochrony plantacji jest Fandango 200 EC, zawierający fluoksastrobiny i protiokonazol. Zalecana dawka to 1 l/ha, a zabieg powinien być wykonany do końca fazy kłoszenia (BBCH 59), gdy pojawiają się pierwsze objawy porażenia. Alternatywnie, można sięgnąć po Prosaro 250 EC (protiokonazol i tebukonazol) w dawce 0,75-1 l/ha, stosując go w najważniejszych gatunkach zbóż ozimych i jarych.
Jeśli objawy porażenia nie są widoczne, zabieg można przesunąć i opryskać fungicydem do końca fazy kwitnienia (BBCH 69). Variano Xpro 190 EC jest skutecznym wyborem, chroniąc plantację przed fuzariozą kłosów. Skomponowany z biksafenu, fluoksastrobiny i protiokonazolu, stosuje się go w dawce 1,25-1,5 l/ha do ochrony pszenicy ozimej i żyta ozimego, oraz w dawce 1-1,2 l/ha do jęczmienia ozimego i jarego.
Kiedy warto opóźnić zabiegi na kłos?
W sytuacji, gdy dotychczas nie przeprowadzono zabiegu ochrony kłosa, lepiej go opóźnić w obecnych warunkach pogodowych, charakteryzujących się suchością i upałami. Zabieg można przesunąć do fazy dojrzałości wodnej ziarna (BBCH 71). W przypadku późno rozwiniętej epidemii septoriozy w pszenicy ozimej, preparat Prosaro 250 EC jest skuteczną opcją, stosowaną w dawce 0,75-1 l/ha przeciwko septoriozie plew i fuzariozie kłosów.
Podczas stosowania fungicydów, istotne jest uwzględnienie aktualnych warunków pogodowych oraz wymagań substancji czynnych wobec temperatury. Optymalny zakres temperatury dla większości preparatów grzybobójczych to 15-20°C. Stosowanie preparatów poniżej temperatury minimalnej może spowolnić działanie substancji czynnych, podczas gdy w wysokich temperaturach mogą stać się fitotoksyczne dla roślin, powodując poparzenia.