Rolnictwo konwencjonalne i uprawa ekologiczna stawiają sobie za cel produkcję roślin. Niemniej, sposób, w jaki powstają płody rolne oraz hodowane są zwierzęta, znacznie się różni w obu podejściach. Przeczytaj, jakie są główne różnice w konwencjonalnym podejściu do rolnictwa i rolnictwie ekologicznym.
Rolnictwo konwencjonalne a ekologiczne – najważniejsze różnice
Aby lepiej zrozumieć pojęcia rolnictwa konwencjonalnego oraz ekologicznego, poznajmy ich definicje. Rolnictwo konwencjonalne rozumie się, jako sposób uprawy i hodowli zwierząt, którego głównym celem jest maksymalizacja plonów i hodowli. Z tego powodu do przyspieszenia wzrostu roślin często wykorzystywane są nawozy sztuczne lub środki chemiczne do walki z chwastami, lub szkodnikami. Aby przyspieszyć hodowlę zwierząt, standardowo stosowaną praktyką jest podawanie im antybiotyków i hormonów oraz karmienie paszami zawierającymi GMO.
Stosowanie wymienionych środków chemicznych wpływa na degradację środowiska, poprzez zanieczyszczenie wód gruntowych i rzek oraz wpływa na szybszą erozję gleby. Częstą konsekwencją nadmiernej działalności gospodarstw konwencjonalnych jest także stała zmiana w krajobrazie przyrodniczym oraz skażenie środowiska.
Coraz popularniejsze rolnictwo ekologiczne również jest nakierowane na produkcję. Jednak sposób, w jaki realizowany jest ten cel, daleko odbiega od standardów rolnictwa konwencjonalnego. Przede wszystkim podczas produkcji ekologicznej nie stosuje się żadnych środków chemicznych do przyspieszania wzrostu roślin. Aby poprawić ilość i jakość produktów ekologicznych stosowany jest płodozmian. Chwasty usuwane są metodami tradycyjnymi. W zależności od wielkości gospodarstwa może to być wykorzystanie pielników, obsypników lub ręczne usuwanie chwastów.
Rolnictwo ekologiczne stawia sobie za cel wytwarzanie produktów naturalnych, które powstają w zgodzie z naturalnym cyklem przyrody. W efekcie plony z ekologicznej produkcji roślinnej są ok. o 1/3 niższe niż z gospodarstw konwencjonalnych. Jednak jakość wytworzonych roślin i mięsa jest znacznie wyższa, a ich walory smakowe nieporównywalnie większe.
Rolnictwo ekologiczne a obowiązujące przepisy
Funkcjonowanie rolnictwa ekologicznego jest ściśle regulowane przez akty prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. W Polsce za kwestie dotyczące funkcjonowania gospodarstw ekologicznych odpowiedzialne jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Głównym dokumentem określającym zasady prowadzenia tego typu upraw reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym.
Jednym z pierwszych dokumentów, który jest podstawą systemu rolnictwa ekologicznego, jest rozporządzenie Rady Wspólnoty Europejskiej nr 834/2007. Dokument zawiera wytyczne, które powinny być przestrzegane w celu uznania produkcji za ekologiczną. Rozporządzenie to zawiera ścisłe wytyczne dotyczące zarówno dopuszczalnych sposobów upraw gleby, jak i hodowli zwierząt i upraw roślin.
Podstawą uprawy gleby jest stosowanie głębokiego spulchniania i jej płytkiego odwracania, a płodozmianu, jako główny sposób na ochronę upraw przed szkodnikami. Ważne jest również ograniczenie liczby przejazdów maszynami rolniczymi. Przy produkcji ekologicznej roślin i hodowli zwierząt ważne jest unikanie stosowania środków ochrony roślin i modyfikowanych pasz dla zwierząt. Ponadto, szczególną uwagę przykłada się do dbania o dobrostan zwierząt, poprzez zapewnienie im dostępu do wolnego wybiegu, świeżej wody i światła.
Korzyści płynące z produkcji ekologicznej
Główną zaletą prowadzenia rolnictwa ekologicznego jest działanie w zgodzie ze środowiskiem naturalnym. Dzięki temu rolnicy nie wpływają destrukcyjnie na krajobraz i nie niszczą gleby. To z kolei pozytywnie wpływa na całe środowisko naturalne oraz na jakość wytwarzanej żywności. Produkty wytwarzane w gospodarstwie ekologicznym mają więcej witamin i walorów smakowych.
W gospodarstwach ekologicznych wykorzystuje się odnawialne źródła energii, które również wpływają na polepszenie się ogólnej kondycji środowiska naturalnego. Funkcjonowanie gospodarstw ekologicznych wpływa również pozytywnie na kwestie społeczne. Rolnicy pracujący w gospodarstwach ekologicznych wykorzystują częściej pracę ludzkich rąk, zapewniając tym samym więcej miejsc pracy w danym regionie.
Mimo wielu korzyści płynących z rolnictwa ekologicznego, na świecie wciąż dominuje rolnictwo konwencjonalne. Dzieje się tak, ponieważ wytwarzanie produktów ekologicznych wymaga większego zaangażowania i ścisłego przestrzegania przepisów prawa krajowego i unijnego, przy niepewnym zysku.
Uprawy ekologiczne – jak rozpoznać produkty?
Produkty uznawane za ekologiczne muszą przejść szereg szczegółowych kontroli, aby uzyskać certyfikat świadczący o ich pochodzeniu. Taka certyfikacja wymaga kontroli na każdym etapie produkcji. Rozpoczyna się od procesu konwersji pola z uprawianego konwencjonalnie na ekologiczne. Proces ten trwa od 2 do 3 lat. Kolejnym krokiem jest nabycie ekologicznych, certyfikowanych sadzonek i nasion. Kontrole odbywają się również na etapie zbierania plonów i ich magazynowania. Jeżeli cały proces przebiegał bez komplikacji, produkt otrzymuje stosowny certyfikat.
Produkty ekologiczne możemy też rozpoznać na podstawie 4 cech:
- stopnia ich przetworzenia – żywność naturalna ma niski stopień przetworzenia
- wysoka wartość odżywcza – w produktach naturalnych zawartość witamin i mikroelementów jest wyższa niż w tych pochodzących z upraw konwencjonalnych
- właściwości organoleptyczne – smak i zapach jest bardziej wyrazisty
- brak toksyn- w gospodarstwie ekologicznym nie stosuje się chemicznych substancji do ochrony roślin.